Từ ngày 01/6/2025, chính sách thuế đối với hộ kinh doanh nhỏ lẻ tại Việt Nam sẽ chứng kiến những thay đổi quan trọng. Việc nắm bắt và tuân thủ các quy định mới này giúp hộ kinh doanh hoạt động hiệu quả, tránh các rủi ro không đáng có và tối ưu hóa chi phí.
Tại Sao Cần Nắm Rõ Chính Sách Thuế Mới?
Việt Nam đang trong quá trình hiện đại hóa công tác quản lý thuế, hướng tới sự minh bạch và công bằng hơn giữa các đối tượng nộp thuế. Đối với hộ kinh doanh nhỏ lẻ – một thành phần quan trọng trong nền kinh tế, việc điều chỉnh chính sách thuế nhằm mục đích:
- Khuyến khích khởi nghiệp và phát triển: Miễn giảm thuế cho các hộ có doanh thu nhỏ giúp giảm gánh nặng ban đầu, tạo điều kiện thuận lợi cho việc hình thành và phát triển các hoạt động kinh doanh mới.
- Minh bạch hóa hoạt động kinh doanh: Việc chuyển đổi sang phương pháp kê khai thuế và sử dụng hóa đơn điện tử cho các hộ có doanh thu lớn hơn là bước đi quan trọng nhằm kiểm soát doanh thu, chống thất thu thuế và tạo sự bình đẳng giữa các loại hình doanh nghiệp.
- Thích ứng với bối cảnh kinh tế số: Yêu cầu sử dụng hóa đơn điện tử kết nối với cơ quan thuế là một phần trong lộ trình chuyển đổi số quốc gia, giúp quản lý dữ liệu hiệu quả và tạo môi trường kinh doanh hiện đại hơn.
- Đảm bảo sự công bằng xã hội: Chính sách phân loại theo doanh thu giúp đảm bảo các hộ kinh doanh đóng góp vào ngân sách nhà nước một cách phù hợp với quy mô và khả năng sinh lời của mình.
Phân Loại Hộ Kinh Doanh và Phương Pháp Tính Thuế Theo Doanh Thu
Chính sách thuế mới đã phân chia hộ kinh doanh thành ba nhóm chính dựa trên ngưỡng doanh thu hàng năm, mỗi nhóm sẽ có phương pháp tính thuế riêng biệt, tạo sự linh hoạt và phù hợp với quy mô hoạt động.
Nhóm hộ kinh doanh có doanh thu từ 100 triệu đồng/năm trở xuống
Đây là nhóm đối tượng được hưởng ưu đãi lớn nhất từ chính sách thuế mới, thể hiện sự hỗ trợ của nhà nước đối với các hoạt động kinh doanh siêu nhỏ, thường là nguồn thu nhập chính của các gia đình.
- Miễn thuế Giá trị gia tăng (GTGT): Hộ kinh doanh thuộc nhóm này sẽ không phải nộp thuế GTGT.
- Miễn thuế Thu nhập cá nhân (TNCN): Tương tự, nghĩa vụ nộp thuế TNCN cũng được miễn bỏ.
- Miễn lệ phí môn bài: Lệ phí môn bài, một khoản phí cố định hàng năm, cũng được miễn hoàn toàn cho nhóm này.
Chính sách này giúp giảm đáng kể gánh nặng tài chính cho các hộ kinh doanh nhỏ, tạo điều kiện thuận lợi để họ duy trì hoạt động, tích lũy vốn và có thể phát triển trong tương lai. Đây là động thái khuyến khích mạnh mẽ đối với các hoạt động kinh tế hộ gia đình, góp phần đảm bảo an sinh xã hội.
Nhóm hộ kinh doanh có doanh thu trên 100 triệu đến dưới 1 tỷ đồng/năm
Đối với nhóm hộ kinh doanh có quy mô lớn hơn một chút nhưng chưa đạt ngưỡng doanh nghiệp, chính sách thuế áp dụng phương pháp khoán. Phương pháp này đơn giản hóa quy trình tính thuế, giúp hộ kinh doanh dễ dàng thực hiện nghĩa vụ của mình.
- Phương pháp tính thuế: Áp dụng phương pháp khoán thuế, cơ quan thuế sẽ xác định một mức doanh thu và mức thuế khoán cố định cho hộ kinh doanh dựa trên khảo sát thực tế và mức doanh thu khai báo. Quy định này được căn cứ theo khoản 2 Điều 4 Thông tư 40/2021/TT-BTC của Bộ Tài chính.
- Thuế GTGT và thuế TNCN: Sẽ được tính theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu, tỷ lệ này không cố định mà tùy thuộc vào ngành nghề kinh doanh cụ thể (ví dụ: thương mại, dịch vụ, sản xuất, ăn uống, v.v.). Việc này đảm bảo sự công bằng, phản ánh đúng mức độ lợi nhuận tiềm năng của từng lĩnh vực.
- Lệ phí môn bài: Được xác định dựa trên mức doanh thu hàng năm của hộ kinh doanh. Các mức phí cụ thể như sau:
- Doanh thu từ 100 triệu đến 300 triệu đồng/năm: 300.000 đồng/năm
- Doanh thu trên 300 triệu đến 500 triệu đồng/năm: 500.000 đồng/năm
- Doanh thu trên 500 triệu đồng/năm: 1.000.000 đồng/năm
- Lưu ý quan trọng: Đặc biệt, các hộ kinh doanh mới thành lập sẽ được miễn lệ phí môn bài trong năm đầu tiên hoạt động. Đây là chính sách hỗ trợ thiết thực, giúp các hộ kinh doanh mới giảm bớt gánh nặng tài chính ban đầu.
Phương pháp khoán thuế giúp giảm bớt thủ tục kế toán phức tạp cho các hộ kinh doanh vừa, đồng thời vẫn đảm bảo thu được một khoản thuế nhất định dựa trên quy mô hoạt động.
Nhóm hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên
Đây là nhóm hộ kinh doanh có quy mô tương đối lớn, được xem là tiền đề để phát triển thành doanh nghiệp. Do đó, chính sách thuế đòi hỏi sự minh bạch và quản lý chặt chẽ hơn.
- Phương pháp tính thuế: Bắt buộc phải chuyển sang phương pháp kê khai thuế, có nghĩa là hộ kinh doanh phải tự ghi chép doanh thu, chi phí, lập báo cáo và kê khai thuế định kỳ với cơ quan thuế.
- Hóa đơn: Phải sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền có kết nối trực tiếp với cơ quan thuế. Đây là yêu cầu bắt buộc nhằm đảm bảo việc ghi nhận doanh thu chính xác, kịp thời và minh bạch, giúp cơ quan thuế dễ dàng quản lý và kiểm tra.
- Lệ phí môn bài: Được xác định dựa trên mức doanh thu hàng năm, áp dụng các mức như đã nêu ở mục 2.
Việc chuyển đổi sang kê khai thuế và sử dụng hóa đơn điện tử là bước chuẩn bị quan trọng cho các hộ kinh doanh này, giúp họ quen dần với quy trình quản lý tài chính chuyên nghiệp, tạo tiền đề vững chắc nếu muốn phát triển thành doanh nghiệp.
Cách Tính Các Loại Thuế Cụ Thể
| STT | Lĩnh vực/Ngành nghề | Tỷ lệ % tính thuế GTGT | Tỷ lệ % tính thuế TNCN |
|---|---|---|---|
| 1 | Phân phối, cung cấp hàng hóa | 1% | 0.5% |
| 2 | Dịch vụ, xây dựng không bao thầu nguyên vật liệu | 5% | 2% |
| 3 | Sản xuất, vận tải, dịch vụ có gắn với hàng hóa, xây dựng có bao thầu nguyên vật liệu | 3% | 1.5% |
| 4 | Hoạt động kinh doanh khác | 2% | 1% |
Để giúp hộ kinh doanh dễ dàng hình dung và tự tính toán nghĩa vụ thuế của mình, dưới đây là công thức áp dụng cho Thuế GTGT và Thuế TNCN, cùng với bảng lệ phí môn bài chi tiết.
Thuế Giá trị gia tăng (GTGT) và Thuế Thu nhập cá nhân (TNCN)
Hai loại thuế này được tính dựa trên tỷ lệ phần trăm áp dụng cho doanh thu tính thuế:
- Công thức:
- Thuế GTGT phải nộp = Doanh thu tính thuế GTGT × Tỷ lệ thuế GTGT
- Thuế TNCN phải nộp = Doanh thu tính thuế TNCN × Tỷ lệ thuế TNCN
- Tỷ lệ thuế: Tỷ lệ này không cố định cho tất cả các ngành nghề sẽ phụ thuộc vào ngành nghề kinh doanh của hộ kinh doanh. Các tỷ lệ phổ biến có thể kể đến như:
- Phân phối, cung cấp hàng hóa: Tỷ lệ thuế GTGT là 1%, tỷ lệ thuế TNCN là 0.5%.
- Dịch vụ, xây dựng không bao thầu nguyên vật liệu: Tỷ lệ thuế GTGT là 5%, tỷ lệ thuế TNCN là 2%.
- Sản xuất, vận tải, dịch vụ có gắn với hàng hóa, xây dựng có bao thầu nguyên vật liệu: Tỷ lệ thuế GTGT là 3%, tỷ lệ thuế TNCN là 1.5%.
- Hoạt động kinh doanh khác: Tỷ lệ thuế GTGT là 2%, tỷ lệ thuế TNCN là 1%.
Ví dụ minh họa: Một hộ kinh doanh dịch vụ ăn uống (ngành nghề dịch vụ, có thể có gắn với hàng hóa) có doanh thu 800 triệu đồng/năm. Giả sử tỷ lệ thuế GTGT là 3% và TNCN là 1.5% (đây là ví dụ, tỷ lệ thực tế cần tra cứu theo quy định mới nhất của Bộ Tài chính hoặc liên hệ cơ quan thuế).
- Thuế GTGT phải nộp = 800.000.000 VNĐ × 3% = 24.000.000 VNĐ
- Thuế TNCN phải nộp = 800.000.000 VNĐ × 1.5% = 12.000.000 VNĐ
Lệ phí môn bài
Mức lệ phí môn bài được xác định rõ ràng dựa trên ngưỡng doanh thu hàng năm, áp dụng cho các hộ kinh doanh không thuộc diện được miễn.
Mức lệ phí:
- Doanh thu từ 100 triệu đến 300 triệu đồng/năm: 300.000 đồng/năm
- Doanh thu từ 300 triệu đến 500 triệu đồng/năm: 500.000 đồng/năm
- Doanh thu trên 500 triệu đồng/năm: 1.000.000 đồng/năm
Đặc biệt, các hộ kinh doanh mới thành lập sẽ được miễn lệ phí môn bài trong năm đầu tiên hoạt động. Đây là một chính sách hỗ trợ thiết thực, giúp các hộ kinh doanh mới giảm bớt gánh nặng tài chính ban đầu và có thêm nguồn lực để phát triển.
Lưu Ý Quan Trọng và Lộ Trình Thay Đổi Trong Tương Lai
Các hộ kinh doanh cần đặc biệt chú ý đến lộ trình thay đổi của chính sách thuế để có sự chuẩn bị tốt nhất:
- Từ ngày 01/01/2026 Bãi bỏ hoàn toàn phương pháp khoán thuế: Theo lộ trình từ năm 2026, phương pháp khoán thuế sẽ bị bãi bỏ hoàn toàn. Tất cả các hộ kinh doanh có doanh thu chịu thuế đều sẽ phải chuyển sang phương pháp kê khai thuế và sử dụng hóa đơn điện tử.
- Chủ động chuyển đổi và thích nghi: Hộ kinh doanh cần chủ động chuẩn bị cho việc chuyển đổi này. Việc tìm hiểu về quy trình kê khai thuế, chuẩn bị hệ thống phần mềm hoặc công cụ để phát hành và quản lý hóa đơn điện tử, nếu không chuẩn bị kịp thời có thể dẫn đến các vướng mắc về thủ tục hành chính, thậm chí là các rủi ro pháp lý.
- Tầm quan trọng của hóa đơn điện tử: Việc sử dụng hóa đơn điện tử không chỉ là tuân thủ quy định mà còn mang lại nhiều lợi ích như tiết kiệm chi phí in ấn, lưu trữ, giảm thiểu sai sót, tăng cường minh bạch và tạo điều kiện thuận lợi cho việc quản lý tài chính nội bộ.
- Tìm kiếm sự hỗ trợ: Nếu có bất kỳ sự không rõ ràng nào về ngành nghề kinh doanh cụ thể, cách tính thuế hoặc quy trình chuyển đổi, hộ kinh doanh nên liên hệ ngay với cơ quan thuế địa phương hoặc tìm đến sự tư vấn của các chuyên gia tư vấn thuế. Họ sẽ cung cấp hướng dẫn chi tiết, chính xác và phù hợp với từng trường hợp cụ thể.
Chính sách thuế mới áp dụng từ 01/6/2025 và lộ trình đến năm 2026 đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc hiện đại hóa công tác quản lý thuế đối với hộ kinh doanh tại Việt Nam. Việc phân loại theo doanh thu, áp dụng linh hoạt phương pháp khoán và tiến tới kê khai điện tử, cùng với việc khuyến khích sử dụng hóa đơn điện tử, đều nhằm mục tiêu tạo ra một môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng và hiệu quả hơn.
📌 Cần tư vấn pháp lý hoặc giải đáp thắc mắc về quy định mới?
Hãy liên hệ ngay với Công ty Luật TNHH Nguyễn Hướng và Cộng Sự đối tác pháp lý đáng tin cậy của bạn!
🏢 Địa chỉ: Số 91, đường 18, Phường Hiệp Bình Chánh, TP. Thủ Đức, TP. HCM
📞 Hotline: 086.986.8611
Với đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm, tận tâm và thấu hiểu, chúng tôi cam kết đồng hành cùng bạn trên mọi chặng đường phát triển bền vững và minh bạch về pháp lý.
